Kerk, koor en de parochie tot op vandaag

 

Maar zoals bekend: de kentering in de strengheid van de Katholieke Kerk kwam in de jaren zestig met Vaticanum II. De Pausen Johannes XXIII en Paulus VI gaven de opmaat naar een Kerk die dichter bij de gelovigen kwam te staan.

Hoewel goed bedoeld lieten veel pastores zich opmerkelijk ver gaan in de vaart van veranderingen en werden daarvoor nog wel eens op de vingers getikt; dat dít nu ook weer niet de bedoeling was.

Pastoor van Aken (foto rechts), een goedmoedige progressieve pastoor, zeer tot zijn parochianen aangetrokken, ging met emeritaat en vertrok met stille trom uit Sas van Gent en vestigde zich in het naburige Belgische Assenede.

De enige nog aanwezig kapelaan werd geacht de kudde-op-drift bijeen te houden. Kapelaan Erpelinck - “zeg maar Miel” – was bij zijn aanstelling in 1970 in Sas van Gent met belangstelling door de geloofsgemeenschap begroet. Het was er eentje die het durfde zeggen. Dat mochten ze wel in het rode Sas van Gent.

Het pastoorloze tijdperk duurde niet lang. Al spoedig werd Kapelaan Erpelinck aangesteld als pastoor van de parochie H. Maria Hemelvaart in Sas van  Gent. Die hoedanigheid bekleedde hij tot 1 augustus 2010 en ging met emeritaat. Overigens daarna, hoewel van het georganiseerd pastoraal werk ontslagen, nog altijd als   “free lanced" priester inzetbaar in de geloofsgemeen-schappen van de Elisabethparochie.

Tolerant, meegaand, maar ook consequent in geloofszaken –de kerk in het midden houdend zogezegd- , boog hij de parochie weer enigszins om naar een geloofsgemeenschap die beter aansloot bij de moderne opvattingen over kerk en samenleving.

Beetje bij beetje keerde de gezelligheid in de kerk –het gebouw- weer terug. Pastoor Erpelinck was ook trots op zijn Cuyperskerk met zijn monumentale betonnen gewelf. Dit droeg hij zeker ook uit.

Het Huis, de kerk, zou ook binnen een opknapbeurt krijgen; niet in  de zin van de jaren zestig, maar juist omgekeerd.

Miel zorgde voor weer wat aankleding. Er werden weer beelden geplaatst. Onder andere die van Jozef en van Maria in de zijbeuk.

Het grote schilderij van de Gekruisigde en dat van de bewening van Christus werden op centrale plaatsen in de kerk gehangen.

De beeldengroep van Maria Hemelvaart, kreeg een ereplaats aan de muur in de linker zijbeuk (zijde Zusterstraat).

Er kwam een kruisweg van 14 schilderijen terug.

Dit allemaal tot grote tevredenheid van de parochianen, die weer in nostalgie naar een klein stukje rijk Rooms leven konden omzien.

Een persoonlijk tintje gaf hij met de plaatsing van het beeld van Sint Anna met haar dochter Maria, de grootmoeder en moeder van Jezus (foto links). 

Het was immers Miels passie om op zoektocht te gaan naar Sint Anna. Er is daarover een boek van zijn  hand verschenen.

Hij haalde de Monstrans weer uit de kast en de kazuifels uit de mottenballen.

Musicus pur sang, bespeelde Miel het grote Pelsorgel op het oksaal en begeleidde hij zowel dames- als herenkoor – later Parochieel Gemengd Koor i.c. Cuyperskerkkoor, bij afwezigheid van de vaste organist.

Als liefhebber van Nederlands gezongen psalmen kwam hij bij het Cuyperskerkkoor ruimschoots aan zijn trekken. Het koor had/heeft een ruim psalmenrepertoire.

Zijn virtuositeit liet hij ook blijken op een wat kleiner orgel dat vooraan in de kerk was geplaatst ter begeleiding van de koren, zodat ook, behalve piano, beneden in de kerk orgelmuziek kon weerklinken. Immers het aantal koorleden was toch van dien aard, dat het oksaal wegens het gewicht niet veilig genoeg werd bevonden.

Links:

Miel Erpelinck aan het kleine pijporgel. Op de achtergrond het beeld van Sint Anna en haar dochter H.Maria.

Rechts:

het oksaal met front pelsorgel

Overigens de plaats van het koor was al geruime tijd bezijden het altaar in de rechter zijbeuk. Alleen, als het regende lekte het daar en konden alleen de voorste 3 banken gebruikt worden.

Reden temeer om mede ten behoeve van een betere akoestiek achter de altaartafel plaats te gaan nemen op het voormalige priesterkoor.

Aanvankelijk als Parochieel Gemengd Koor, 13 jaar later Cuyperskerkkoor, want op 18 april 1991, werd door samenvoeging van het Herenkoor en het Dameskoor van de parochie H. Maria Hemelvaart Sas van Gent,  het Parochieel Gemengd Koor opgericht.

Aan dit koor werd, ten gevolge van de instelling van de Elisabethparochie, op 25 maart 2004, ter onderscheiding van de andere parochiële koren, de naam “Cuyperskerkkoor” gegeven.

Door de afstoting van het kerkgebouw als gebedsruimte per      1 januari 2013 door het Bisdom, moest het Cuyperskerkkoor naar de RK kerk H. Maria Hemelvaart te Philippine, voor de muzikale opluistering van de erediensten.

Dat was even wennen.

Het koor was toch maar zijn huis, zijn home, kwijtgeraakt.

Andere regeltjes, andere gewoonten en gewoon een vreemde omgeving; onbekende akoestiek.

Paasschikking 2016 in de RK Kerk Philippine

Daardoor verlieten alweer enkele leden het Cuyperskerkkoor.

Het koor  bestaat nu nog maar uit 16 leden.

Overigens een mooi en gedreven koortje dat de sterren van de hemel zingt, onder de soms wel erg bezielende leiding van organist-dirigent drs. Jochanan van Driel, die in september 2020 is vervangen door mevr. Sabine de Groote.

Maar: ……

lang is bij vertrek naar Philippine om te gaan zingen, de Cuyperskerk, symbolisch, de plek van samenkomst geweest. Nu is De Statie het aangewezen vertrekpunt.

 

Het kerkgebouw werd, nog erger dan na de beeldenstorm van de zestiger jaren, nog kaler en killer toen het in 2013 aan de eredienst werd onttrokken.

en werd een gebouw waarvoor lange tijd geen nuttige bestemming werd gevonden.

Het pelsorgel werd nog wel onderhouden en sporadisch bespeeld; viermaal per jaar vond een orgelconcert plaats. Organisator van de orgelconcerten was orgelliefhebber, emeritus pastoor Miel Erpelinck.

Oud-parochieorganist Jos Verpoorten was dan vaak één van de musici die dan een recital gaf.

 

Sinds de leegstand vond ook nog een kerstparty in de Cuyperskerk onderdak en werd zo nu en dan de kerk als expositieruimte / kunstgalerie gebruikt.

 

Kerstparfy

Kunstgalerie

De Cuyperskerk als indoorspeeltuin.

Op de achtergrond hangt nog het schilderij "Christus aan het kruis"

van Constant de Surgeloos

 

-o-o-o-o-

De kerk is verkocht aan de Stichting Cuyperskerk. In juni 2018 is men met de hoognodige restauratie begonnen en stond de kerk zowel van binnen als van buiten in de steigers. De kerk was nodig aan restauratie toe.

De kerk zou in diverse ruimtes worden verdeeld en voor verschillende gemeenschappelijke bestemmingen worden gebruikt.

In de sacristie wordt een stiltecentrum, een kapel, ondergebracht.

Het prachtig klinkende Pelsorgel is jammer genoeg verwijderd, maar is gelukkig gespaard gebleven en naar de kerk in Oostkamp bij Brugge (België) verhuisd.

In elk geval is het gebouw een baken in het Zeeuws-Vlaamse landschap gebleven; hét kenmerkende monumentale stadsgezicht, waaraan men vanuit de verte Sas van Gent herkent.

1 mei 2019 was het feest in de kerk. De restauratie was voltooid. De bestemming werd een markt en werden de zijgangen voorzien van een verdieping en ruimtes met glazen wanden. Die ruimtes worden gebruikt als kantoor of anderszins voor starters.

Middenschip en priesterkoor wordt nu gebruikt als marktplaats.

Diverse winkels zijn er in ondergebracht; o.a. een slagerij, groenten- en fruitwinkel, bakker, proeverij- en winkel van speciaalbier, een restaurant van "Zeeuwse Gronden" waarin men naast een kop koffie ook voor een heel zacht prijsje een dagschotel (wat die dag wordt aangeboden) kan nuttigen.

De voormalige parochiekerk "H. Maria Hemelvaart", de Cuyperskerk als gebouw is voor jaren van sloop gered.

Op 1 mei 2019, werd, onder grote belangstelling, de locatie  "Markt 4" gedoopt

 


(voor nadere info zie website van "Elisabethparochie", Tab Links)